در هفته گذشته شهروندان تهرانی رکورد سرانه مصرف بنزین را در دنیا شکستند و با مصرف روزانه 1/62 لیتر به ازاء هر شهروند در صدر مصرف کنندگان بنزین در دنیا قرار گرفتند. کارشناسان شرکت کنترل کیفیت هوا معتقدند که 70 درصد آلودگی هوای شهری مثل تهران به دلیل سوخت خودروها است و با توجه به خبر اول و نظر کارشناسان به این نتیجه می رسیم که برای پاک شدن هوای شهر، بهترین، نزدیکترین و ساده ترین راه اینست که خودروهای مان را از پارکینگ منزل خارج نکنیم وگرنه بایستی عوارض آلودگی هوا از جمله بیماری های قلب و عروق، سرطان ها، اختلالات عصبی و خلقی، بیماری های تنفسی و حتی حوادث و سوانح را به جان بخریم.

نکته اساسی اینست که چگونه میتوان به مردمی که عادت کرده اند با ماشین سواری و مصرف بنزین تفریح کنند و این را جزء حقوق مسلم خود می دانند گفت که اگرچه شما با ماشین سواری لذت می برید ولی از طول عمر همراه با سلامتتان به شدت می کاهید. به بیان دیگر چگونه میتوان به آنها گفت که شما اگرچه عرض زندگی خود را با ماشین سواری و سرگردان گشتن در بزرگراه ها و خیابان های داخل شهری و خارج شهری با خودرو شخصی کمی افزایش می دهید ولی غافل از این هستید که طول زندگیتان با ابتلا به بیماری هائی که ذکر کردم به شدت کاسته می شود. تجربه نشان داده است که سیاست های تبلیغی و توجیهی و حتی اعلام آمارهای واقعی که بسیار هم وحشتناک است هیچ تاثیری ندارد و تاکنون منجر به کاهش استفاده از بنزین و کاهش ماشین سواری مردم نشده است.

ما برای خیلی از کارهایمان که میتواند به صورت اینترنتی و غیرحضوری انجام بگیرد و حتی میتوان به صورت قدم زدن چند دقیقه ای به محل مورد نظر رسید و حضوری انجام داد از خودرو استفاده می کنیم و جالب اینکه وقتی با کمبود محل پارک خودرو مواجه می شویم که توسط کارکنان همان محل کار و مشتریان ساکن در همان دور و بر، اشغال شده است با قیافه ای حق به جانب به همه، اعم از دولت و ملت معترض می شویم بجز به خودمان که مقصر اصلی هستیم، چراکه اولا می توانستیم آن کار را با اینترنت انجام دهیم و ثانیا می توانستیم با کمی تحمل پیاده روی که برای سلامتیمان نیز مفید است، خود را به آن محل برسانیم. لازم به ذکر است که تقریبا تمام آن افرادی که پارکینگ ها را اشغال کرده اند نیز مثل خود ما از این نکته ساده غفلت کرده و باعث این مشکلات شده اند.

معتقد هستم تنها راه باقیمانده که دیر یا زود همه ما اعم از تصمیم گیرندگان و شهروندان به آن خواهیم رسید، سیاست کنترل مصرف از طریق افزایش هزینه است، به این معنی که استفاده از خودرو هزینه ای بالاتر از توان معمولی شهروندان ایجاد کند تا همه ما خودکنترلی کنیم و تا آنجا که ممکن است کارهایمان را به صورت غیرحضوری انجام دهیم. اگر این اتفاق بیفتد همه متوجه خواهیم شد که ظرفیت حمل و نقل عمومی ما برای انجام امورات روزمره ما کم که نیست بلکه اضافه تر از نیاز نیز هست و قسمتی از آن نیز تعطیل خواهد شد. مصرف سرانه ماهانه 50 لیتری هر تهرانی، یعنی 200 لیتر بنزین برای یک خانواده چهار نفره در هیچ کشور و شهر دنیا نمونه ندارد و جای تعجب نیز نیست که بیماری های ناشی از آلودگی هوا و کم تحرکی در این کلانشهر از رقم بالائی برخوردار باشد. البته بنزین غیراستاندارد، خودروهای غیراستاندارد و زیرساخت های ضعیف اینترنتی نیز در این رابطه تاثیر دارند ولی استفاده بیرویه و بدون توجیه از خودرو، آنقدر تاثیر پررنگی دارد که تاثیر سایر عوامل در مقابل آن رنگی ندارد و عقل سلیم حکم می کند که اصلاح از پررنگترین عامل شروع شود نه از عوامل کم رنگ.

با وضعیت فعلی استفاده از خودرو در ایران مخصوصا در تهران، محور زندگی را خودرو تشکیل می دهد نه انسان و رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران که خبر رکوردداری مصرف بنزین دنیا را اعلام کرده است به درستی می گوید که تهران برای تبدیل شدن از شهر خودرو محور به شهر انسان محور راه درازی در پیش دارد ولی اشتباه اساسی او اینست که راه حل را توسعه حمل و نقل عمومی می داند، حمل و نقل عمومی که در صورت استفاده از خدمات غیر حضوری و تحمل کمی پیاده روی برای انجام امورات زندگی شهروندان ما از حد نیاز نیز بیشتر به نظر می رسد. مضافا اینکه در صد بالائی از این حمل و نقل که تاکسی ها و اتوبوسهای شرکت واحد هستند در ترافیک خودروهای شخصی گیر کرده و قادر به ایفاء نقش خود نیستند، خودروهای شخصی که تعداد زیادی از آن ها در حال تفریح ماشین سواری هستند و تعداد دیگری نیز به علت عدم استفاده از خدمات غیرحضوری و یا تحمل نکردن ده دقیقه پیاده روی در خیابان حضور دارند.