کاپیتان یک تیم فوتبال در سن سی سالگی به دلیل سکته قلبی یا مغزی ( به احتمال زیاد) از دنیا رفت. اگر بدانیم که علت سکته چیست حتما مرگ یک جوان سی ساله به این علت، ما را به شدت متعجب خواهد کرد. سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد Myocardial infarction، عبارت است از انهدام و مرگ سلولی دائم و غیرقابل برگشت در بخشی از عضله قلب (میوکارد) که به علت قطع جریان خون و وقوع یک ایسکمی شدید در آن قسمت از قلب روی‌می‌دهد. این توقف گردش خون ممکن است ناگهانی و بدون هیچ علائم قبلی باشد و یا پس از چند حمله آنژینی (درد قفسه سینه) رخ دهد. عمده‌ترین دلیل سکته، بسته‌شدن رگ‌های تغذیه‌کننده قلب است. حال سوال اینست که رگ قلبی یا مغزی یک جوان سی ساله ورزشکار چرا باید بسته بشود؟

در افراد سالخورده عوامل زمینه ای مانند دیابت، فشار بالای خون، چربی خون، مصرف سیگار، چاقی و کم‌تحرکی به عنوان عوامل خطر عمل کرده و وقوع سکته را توجیه پذیر می کند. این عوامل در طول سالیان دراز باعث می شود که مجرای عبور خون در داخل رگ ها کاهش یافته و در لحظه ای از زمان انسداد یک رگ تنگ اتفاق افتاده و مرگ بافتی در قسمتی از عضله که توسط آن رگ مشروب میشد حادث بشود. در یک جوان سی ساله ورزشکار به احتمال نزدیک به یقین این اتفاق غیر ممکن است پس چرا در جامعه ما جوانان دچار سکته می شوند؟ به نظر می رسد چند عامل زیر در این مورد تاثیر داشته باشند که باید برای رفع این عوامل چاره اندیشی کرد.

1- آلودگی هوا

در تحقیقات ثابت شده است که اگر قلب کسی دچار گرفتگی عروق کرونر باشد، آلودگی هوا میزان این تنگی را به ۹۰تا ۱۰۰درصد افزایش می دهد وهمین نکته یعنی وقوع یک سکته حاد قلبی. البته بدن انسان به این دلیل قطر رگ را در زمان آلودگی کاهش می دهد که نمی خواهد خون آلوده به سموم موجود در هوای سمی به بافت ها برسد و این یک مکانیسم دفاعی بدن برای فرار از آلودگی است که در اینجا معکوس عمل کرده و منجر به نرسیدن اکسیژن به بافت قلب و مغز و در نتیجه بروز سکته می شود. به همین علت است که انجام هر نوع فعالیتی در شرایط بد آب وهوایی برای بدن مضر است حتی اگر آنچه صورت می گیرد یک فعالیت ورزشی باشد، چرا که فعالیت، نیاز بدن به اکسیژن را به شدت افزایش می دهد در حالی که در شرایط هوای آلوده، درصد اکسیژن هوا کم و رگها تنگ است.

2- استرس و تنش روانی
استرس باعث آزاد شدن نورآدرنالین می‌شود و این ماده یک تنگ کننده قوی عروق می باشد، بنابراین اگر فرد از قبل تنگی عروق داشته باشد، استرس می‌تواند او را وارد مرحله قطع جریان خون و بروز سکته بکند. در جامعه ما که تنش های روانی به دلایل زیاد به وفور وجود دارد کاهش سن سکته نیز تا حدودی توجیه می شود.

3- ضخیم شدن عضله قلب (میوکارد)

این علت شایع ترین علت مرگ ناگهانی مربوط به قلب در افراد ورزشکار جوان است. البته این عامل به تنهائی عمل نکرده بلکه تاثیر عوامل دیگر را دوچندان می کند. در افراد ورزشکار حرفه ای نیاز عضلات بدن به اکسیژن زیادتر از افراد معمولی است و این وظیفه قلب را بیشتر می کند. قلب برای پاسخ گوئی به این نیاز بدن، خود را قوی تر نموده و حجم عضلاتش افزایش می یابد. این حجم افزایش یافته اگر با آلودگی هوا یا استرس مواجه شود زودتر از یک قلب معمولی دچار کمبود اکسیژن شده و سکته حادث می شود.

4- رژیم غذایی ناسالم

امروزه غذاهای سالم مانند میوه و سبزی تازه، گوشت سفید مرغ و ماهی طبیعی، آجیل سالم و بدون دستکاری و از این قبیل خوردنی ها جای خود را به شیرینی های پرچرب، گوشت قرمز سرخ شده در حجم زیاد روغن، شکلات ها و فست فودهای ناسالم، تنقلات شور، چرب و بی خاصیت و .... داده است. این خوردنی ها نیز با مکانیسم افزایش قند و چربی خون در سنین پائین، رسوب این مواد در جدار داخلی رگ ها و در نتیجه تنگی عروق باعث ایسکمی و سکته می شوند.
عوامل دیگری مانند اختلالات مادرزادی عروق بویژه عروق کرونر ( سرخرگ های تغذیه کننده بافت قلب )، افزایش شدید ضربان قلب در مواقع خاص از جمله هنگام ورزش و سابقه مرگ ناگهانی در خانواده را نیز می توان به عنوان عوامل سکته زودرس نام برد و به فکر مبارزه با آن ها بود.

از توضیحات فوق این نتیجه را می گیریم که اگر می خواهیم با پدیده سکته در سن پائین مبارزه کنیم باید عوامل ریشه ای آن را تا حد امکان از بین ببریم. مثلا برای کاهش آلودگی هوا خودروهای مان را از پارکینگ خارج نکنیم، با این کار هم عامل اصلی آلودگی هوا در شهرهای بزرگ یعنی خودرو های شخصی را کم کرده ایم و هم مجبور به پیاده روی و تحرک شده ایم، برای کاهش استرس، اقتصاد و فرهنگ جامعه را به دانشگاه بسپریم، از غذاهای طبیعی و آن هم به مقدار متعادل استفاده کنیم، از مصرف سیگار، غذاهای چرب و بی تحرکی احتراز کنیم و خیلی مواظبت های دیگر که مطالب سایت جهانی بهتر به آن ها پرداخته است و همه آن ها می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با این موضوع ارتباط داشته باشد.