دو مطلب را در تاریخ های 28 بهمن سال 1390 با عنوان انسان سالم و 22 آذر سال 1392 با عنوان سلامت همه جانبه نوشتم که در حقیقت یک مطلب از دو نگاه محسوب می شوند. در اینجا به دلیل ارتباط بسیار بین این دو مطلب آن ها را در هم ادغام و مطلب ادغام شده را به دلیل اهمیت بسیار زیاد، با کمی توضیح برای مطالعه مجدد در سایت قرار می دهم. مطالب جدید در داخل گیومه قرار گرفته است:

انسان از سه جزء "اصلی" جسم، روان و روح "و دو جزء تبعی روابط و باورها" تشکیل شده است. جسم انسان، همان وجود مادی اوست که از عناصر موجود در طبیعت با شکل و فرم خاص خودش درست شده است. روان انسان تظاهر بیرونی ترکیب عناصر مادی انسان میباشد، بدین معنی که با ترکیب عناصر، صفت جدیدی که در هر کدام از عناصر تشکیل دهنده آن ترکیب، همه و یا حتی قسمتی از آن صفت وجود ندارد، بروز میکند و این صفات در مجموع روان انسان را شکل میدهد. روح انسان در حقیقت امری ناشناخته بوده و به نظر میرسد که دستورالعملی کامل و جامع از طرف خالق انسان است که در جسم و روان او به ودیعه گذاشته شده است. "روابط و باورها ی انسان نیز بصورت تبعی اجزاء انسان محسوب می شوند چرا که این دو جزء هستند که در نهایت تفاوت اساسی بین منش انسان ها نسبت به یکدیگر را شکل می دهند."

انسان سالم دست کم بایستی در سه جزء "اصلی" فوق حداقلی از توانمندی که برای زنده ماندن مفید و دارای رفاه، لازمست، داشته باشد و علاوه براین، این توانمندی نیز باید در او باشد که بتواند "دو جزء تبعی خود را طبیعی نگه دارد یعنی با منطقی کردن باورهایش" با موجودات اطراف خود اعم از خدا، انسان و طبیعت یک رابطه سالم دو طرفه برقرار کند.

"از طرف دیگر و" با این توصیفات، سلامت جسمی، روانی، روحی و اجتماعی "(باورها و روابط)" یک امر واحد میباشد. منظور از واحد بودن اینست که ابعاد مختلف سلامت بسیار تنگاتنگ به هم وابسته بوده و به سرعت بر یکدیگر تاثیر میگذارند. "مثلا" فردی که سلامت جسمی خود را از دست میدهد، مطمئنا از نظر روانی، روحی و اجتماعی نیز دچار مشکل میشود و سلامت ابعاد دیگر نیز به همین ترتیب عمل خواهند کرد.

اگر بخواهیم یک فرمول کامل از نحوه عملکرد انسان ارائه بدهیم که تمام ابعاد سلامت را در بر گرفته و به او نشاط کامل برای زندگی و زنده ماندن بدهد، اینست که انسان طوری عمل نماید که ارتباطاتش با سه واقعیت بیرون از وجودش، در حداکثر حالت درست "طبیعی" قرار بگیرد. این تلاش باعث میشود که فرد، جسم، روان و روح خود را در حالت طبیعی نگهداشته و در نتیجه سلامت اجتماعی خود را نیز تامین نماید، تامین سلامت اجتماعی تاثیر مثبت بر سلامت جسم، روان و روح گذاشته و این دور مثبت،کیفیت سلامت او را روزبه روز ارتقاء خواهد داد. در جهت عکس نیز دور منفی ایجاد میشود و فرد در ابعاد چهارگانه "و به گفته صحیح تر پنج گانه" سلامت دچار مشکل خواهد شد.

"بنا بر این" انسان سالم، انسانی است که در پنج جنبه وجودی خود سالم باشد. "همانطور که گفتیم" موجودیت و ماهیت یک انسان تشکیل شده است از جسم، روان، روابط، باورها و روح. در این پنج جنبه انسان می تواند بین صفر تا صد، بیمار کامل تا سالم کامل باشد، مثلا کسی که تمام ارگان های بدنی اش دچار اختلال است از نظر جسمی کاملا بیمار، وکسی که تمام ارگان های بدنش، طبیعی و با عملکرد حداکثری است از این جنبه کاملا سالم محسوب می شود. در مورد روابط نیز فردی که توانسته رابطه صحیح با خدا، جامعه و سایر انسان ها و طبیعت اطراف خود برقرار کند از نظر روابط کاملا سالم و فرد دیگری که در هر سه رابطه فوق مشکل اساسی دارد از این جنبه کاملا بیمار محسوب می شود. باورها نیز نقش بسیار مهم در سالم یا بیمار بودن انسان بازی می کند. "به عنوان مثال" انسانی که باور دارد با بستن یک تکه پارچه سبز به یک درخت مشکل بدهکاریش حل می شود مطمئنا یک انسان سالم نیست و زندگی سالمی نخواهد داشت و در مقابل فرد دیگری که باور دارد فقط نتیجه سعی و تلاش اوست که رافع مشکلاتش میباشد، انسان سالمی است و در نتیجه از زندگی سالم و خوبی برخوردار خواهد بود. علت اینست که کسی که باور دارد که این تلاش او است که سلامت و در نتیجه رفاه برایش می آورد، برای تامین سلامت جسمی و روانی خود سریعا بیماری ایجاد شده را با تلاش لازم درمان می کند و خیلی زود سلامت خود را به دست می آورد. در جهت مخالف کسی که باور پیدا کرده که مشکلش با بستن تکه ای پارچه به درخت حل می شود به دنبال بیمار شدن، وقتش را صرف این کار عبث و بیهوده می کند و دو مصیبت عمده برایش ایجاد می شود، اولا مدت زمان بیشتری را با بیماری سر می کند و ثانیا با بیماری پیشرفته تر و سخت تری به پزشک مراجعه می کند ودرمان گران تر و سخت تری را تحمل خواهد کرد. طولانی شدن دوره بیماری و صرف هزینه سنگین برای درمان می تواند باعث اختلال در روابط او با دیگران و جامعه شده که این نیز یک بیماری ارتباطی به مشکلات قبلی او می افزاید.

بنابراین جنبه های پنج گانه سلامت در سالم دانستن یک انسان که از نظر عقلی کاملا مورد قبول است، با هم مرتبط هستند "و به صورت یک امر واحد عمل می کنند". این بدین معنی است که اختلال در هر کدام از این جنبه ها باعث مختل شدن سایر جنبه ها شده و بیماری فرد در صورت عدم توجه جدی و فوری تشدید می شود. نتیجه اینکه برای سالم ماندن، اولا باید انسان را دارای پنج جنبه در نظر گرفت و نه فقط سه جنبه جسم، روح و روابط اجتماعی که اگر این اشتباه و نقص در شناخت جنبه های انسانی مورد توجه قرار نگیرد، انسان سالم به معنی کامل نخواهیم داشت و در نتیجه در انجام تمهیدات لازم و تامین الزامات و تجهیزات به منظور سالم نگه داشتن و رفع فوری بیماری در سطح فرد و جامعه، اقدام کامل و همه جانبه صورت نخواهیم داد و ثانیا باید توجه داشت که سلامت و بیماری هر کدام از این جنبه ها، ارتباط تنگاتنگ با سلامت و بیماری سایر جنبه ها دارد و به سرعت در یکدیگر تاثیر می گذارند، پس در سالم نگهداشتن و درمان بیماری هر جنبه، توجه جدی و عمیق به سایر جنبه ها لازم و ضروری است.

نتیجه "بسیار مهم دیگر" اینکه سلامت انسان،در گرو سالم بودن ارتباط او با محیط قابل رؤیت و غیر قابل رؤیت پیرامون او و سالم بودن این ارتباطات در گرو سلامت انسان است. انسان میتواند با مطالعه و تفکر، این رابطه دو سویه را به نفع دور مثبت تقویت نماید وسلامت خود را ارتقاء دهد و یا با بی تدبیری و عدم مطالعه، دور منفی ایجاد نماید و سلامت خود را به تدریج از دست بدهد.