چرا ارزش پول یک کشور کاهش می یابد؟ این سوالی هست که امروزه در تعدادی از کشورها که اقتصاد ناپایدار دارند و در نتیجه یکی از عوارض اصلی آن که کاهش ارزش پول می باشد را تجربه می کنند، از خودشان و از اقتصاد دانان شان می پرسند و جواب های مختلف می گیرند که اکثر جواب ها برای مردم عادی که اکثریت جمعیت کشور را تشکیل می دهند اصلا قابل فهم نیست.

من در اینجا می خواهم به سه عامل که فکر می کنم موثر ترین عوامل در کاهش ارزش پول است و کمتر به آن ها اشاره می شود، بپردازم و با زبان ساده و در حد فهم و دانش خودم آن ها را توضیح بدهم.

فکر می کنم عامل اول تنبلی و کم بودن کار مفید در یک جامعه است. در یک جامعه که متولیان و مردمش کار نمی کنند و با کمتر از یک ساعت کار در روز می خواهند زندگی کنند، چون بابت مقدار بسیار کم کار، انتظار دارند حقوقی دریافت کنند و یا پولی به دست آورند که خرج زندگی را پوشش بدهد لذا متولیانش به چاپ اسکناس بدون پشتوانه رو می آورند. ورود اسکناس بدون پشتوانه که مهمترین پشتوانه آن، کار منجر به تولید یا خدمت ارزشمند می باشد به جیب مردم، درست است که در ابتدا خوشحالی و رضایت آن ها را به دنبال دارد ولی وقتی جهت تهیه مایحتاج خود به بازار می روند، متوجه می شوند که کالایی را که در گذشته نزدیک با مبلغی خریده بودند اکنون باید با مبلغ بیشتری بخرند و این همان کاهش ارزش پول است.

با ذکر یک مثال می توان این موضوع را روشن تر و درک کردنی تر کرد. یک کارخانه یخچال را در نظر بگیرید که روزانه صد عدد یخچال تولید می کند و هر یخچال را یک میلیون تومان می فروشد حال اگر بیاید و حقوق کارکنان خود اعم از کارگران، مهندسان و مدیران را 20 درصد افزایش بدهد بدون آن که تعداد یخچال های تولیدی را افزایش بدهند و همان صد یخچال در روز به بازار برود، بسیار ساده است که همه متوجه میشویم که قیمت یخچال در بازار از یک میلیون تومان بیشتر می شود زیرا یک عامل بسیار مهم در تعیین قیمت کالا، هزینه دستمزد نیروی انسانی است. در این مثال افزایش دستمزد نیروی کار بدون افزایش کار مفید آن ها صورت گرفته است یعنی اگر تا قبل از این افزایش دستمزد یک ساعت در روز کار می کردند الآن هم همان یک ساعت را کار می کنند در حالی که اگر با دریافت 20 درصد دستمزد بیشتر حدود 20 درصد زمان کار را افزایش میدادند مثلا یک ساعت و ده دقیقه کار میکردند تعداد یخچال تولید شده در روز از صد یخچال بیشتر می شد و در نتیجه قیمت یخچال افزایش پیدا نمی کرد. البته در این مثال جهت فهم موضوع من فقط افزایش دستمزد که بیشترین تاثیر را در هزینه تمام شده کالا دارد را مطرح کردم و سایر هزینه ها را ثابت در نظر گرفتم.

تا اینجا به نظرم توانستم نقش تنبلی و کم کار کردن را تا حدودی روشن کنم و متذکر بشوم که جامعه ای که می خواهد ارزش پولش کاهش نیابد و بلکه افزایش یابد باید بدون غر زدن های رایج و شکایت از تورم و گرانی، در ابتدای امر کار مفید خود را افزایش دهد و از میزان تنبلی و انتظار بیش از حد افزایش درآمد بدون کار مفید، بکاهد.

عامل دوم کاهش ارزش پول ملی که بصورت غیر مستقیم با مکانیسم همان عامل اول کار می کند تزریق یارانه های پیدا و پنهان به تمام افراد جامعه است. وقتی با دادن یارانه نقدی بصورت آشکار و یارانه های دیگر پنهان مثل کاهش قیمت برق، آب، گاز، سوخت، نان، دارو و خیلی کالاهای دیگر، به آحاد یک جامعه القا می شود که با درآمد کم می توان زندگی کرد، این کار در ظاهر باعث رضایت مردم می شود ولی در طولانی مدت، القای مفهوم ذکر شده فوق، باعث تنبلی جمعی در جامعه خواهد شد که دردی است بی درمان و نمیتوان بعد از ایجاد آن به راحتی آن را بر طرف کرد. یارانه باید فقط به دو صورت تزریق گردد یکی از طریق یک سازمان بهزیستی کارآمد و هوشمند که ناتوانان جسمی و روحی جامعه که نیازمند به کمک و حمایت هستند را تحت پوشش قرار داده و از طریق یارانه کمکشان کند و دیگر از طریق استفاده از یارانه در آموزش های لازم و منجر به مهارت و سالم نگهداشتن مردم. آموزش و سلامت مردم را حتی میتوان رایگان کرد زیرا این دو امر مهم نه تنها هزینه نیست بلکه سرمایه است و در بسیاری از مطالب همین سایت مشروح به آن پرداخته شده است. دادن یارانه به صورت نقدی و یا ارزان کردن مواد مصرفی تنبلی جمعی ایجاد میکند و نهایتا یکی از عوارض آن همانطور که گفتم کاهش ارزش پول است. مردمی که می خواهند پولشان کم ارزش نشود و حتی ارزشش بیشتر بشود باید به متولیان امر فشار بیاورند که یارانه های پیدا و پنهان را حذف و قطع نمایند.

عامل سوم بسیار اساسی و مهم که آن نیز با مکانیسم عامل اول ضربه را به ارزش پول یک جامعه می زند خرافه گرایی است. خرافه را قبلا و بارها در هین سایت تعریف کردم و به آن پرداختم و اکنون یک بار دیگر می گویم که خرافه یعنی باور، رفتار و گفتاری که با و برای یک هدف خاص ایجاد یا صورت می گیرد ولی با آن هدف رابطه منطقی ندارد و بطور خلاصه این که بین یک اقدام و نتایج مورد انتظار برای آن رابطه علت و معلولی وجود نداشته باشد مثل بستن پارچه سبز به یک درخت و یا نرده و انتظار خوب شدن یک بیماری که این دو هیچ رابطه منطقی با هم ندارند. ملتی که خرافاتی باشد در دراز مدت به این باور می رسد که همه کارها ساده هستند و با یک حرکت کوچک می توان به نتیجه بزرگ دست یافت و این یعنی تنبل شدن فرد و جامعه. وقتی که من انتظار داشته باشم که با تکرار یک جمله خاص نتیجه این بشود که مثلا وام من تهیه و پرداخت شود و این انتظار گسترش یابد به همه چیز، در نهایت به من القا می شود که زحمت و تلاش لازم نیست و تنبلی و مفت خوری در من درونی می شود و یک جامعه با داشتن اکثریت شهروندان اینچنینی، یقین داشته باشد که ارزش پولش روز به روز کمتر و کمتر خواهد شد و هیچ اعتراضی نیز در این جامعه به نتیجه دلخواه و اساسی نمی رسد و نخواهد رسید.

البته عوامل دیگر اقتصادی، سیاسی،بین المللی و ..... وجود دارند که با تاثیر در اقتصاد کشور باعث کاهش ارزش پول یک کشور می شوند ولی با جرات و اطمینان می توان گفت که ملتی که سه عامل فوق در جامعه شان نباشد و یا بصورت خفیف باشد، سایر عوامل موثر در کاهش ارزش پول را هضم و کم اثر خواهد کرد. پس هر کس از خودش شروع کند، کار مفید خود را افزایش دهد، از متولیان امر مصرانه بخواهد که یارانه برای مصرف را کاملا حذف کنند و از خرافات با جدیت تمام دست بردارد و این کارها برای یک جامعه به شدت تنبل، بسیار سخت است ولی راه چاره دیگری وجود ندارد.