در مورد تعریف "کار مفید" که در گفتگوها و مکتوبات بسیار بکار می رود، تعریف جامع و مانعی که با در نظر گرفتن آن، بدون هر گونه ابهام و سردرگمی بتوان هر کاری را ارزیابی کرد که آیا کار مفید است یا خیر، پیدا نکردم. من در مطالب قبلی تعریفی را چند بار در لابلای بیان مطالب دیگر، برای کار مفید ارائه کردم که شاید مورد توجه قرار نگرفته باشد لذا در این جا با تمرکز بر این مفهوم، آن تعریف را مستقل از مفاهیم دیگر توضیح می دهم شاید مفید فایده قرار بگیرد.

به نظر من و با تعریف من، کار مفید اقدامی است که در آن این سه نکته مهم عمیقا و بطور همزمان، رعایت شده باشد:

• با اتکا به خود انجام شود
• حداقل مقداری از آن در جهت رضایت و خدمت به دیگران باشد
• با رعایت احترام به طبیعت انجام شود

توضیح اینکه:

1-    کاری که با تحمیل به دیگری بدون رضایت او و در حالی که توسط خود شخص قابل انجام است، انجام شود، حتما کار مفیدی محسوب نمی شود و اثرات مثبت یک کار مفید را ندارد. در جایی که کسی نمی تواند یک کار را انجام بدهد یا به تنهائی توسط او قابل انجام نیست، می تواند و باید از دیگری کمک بگیرد، به شرط اینکه اولا توسط خود فرد به تنهائی قابل انجام نباشد، ثانیا به حداقل مورد نیاز کمک اکتفا شود و ثالثا با رضایت کامل کمک کننده باشد. هر کدام از سه شرط ذکر شده رعایت نشود مفید بودن آن کار زیر سوال است و نتیجه خوبی نخواهد داشت.

2-    کاری که در آن هیچگونه خدمت به دیگران و رضایت آنان وجود نداشته باشد و هدفش فقط و فقط رضایت و شادی خود باشد نمی تواند یک کار مفید تلقی بشود چرا که اگر همه افراد جامعه این رویه را داشته باشند و همه فقط به کارهای شخصی بدون توجه به دیگران روی بیاورند، امور آنقدر مختل می شود که زندگی دیگر ممکن نیست ولی اگر همه، کارهایی را در دست بگیرند که هم خودشان منتفع بشوند و هم به دیگران نفع برسانند، روند امور تنظیم شده و زندگی برای همه ممکن خواهد شد.

3-    کاری که بدون رعایت حرمت طبیعت انجام بشود و در آن کار تخریب غیرقابل تحمل اجزاء طبیعت وجود داشته باشد قطعا در نهایت کاری مضر بوده و اثر مثبتی بر آن کار مترتب نیست. انسان ها باید بفهمند و یاد بگیرند که جهان به همه اجزاء طبیعت تعلق دارد و باید به همه اجزاء طبیعت احترام گذاشته شود. همانطور که همه قبول می کنیم که اگر برای انجام یک کار، انسان دیگری از بین می رود، آن کار مفید نبوده و نباید انجام بشود، قطع یک درخت نیز برای انجام یک کار مضر است و نباید انجام بشود. در اینجا یک نکته ظریف وجود دارد که باید به آن توجه بدهم. اگر در انجام یک کار بسیار ضروری برای حیات یک یا چند انسان، مجبور هستیم با رعایت حداقل ها مثلا یک درخت را قطع کنیم، از آنجا که تولید آن درخت در جای دیگر ممکن است پس باید به همان تعداد و بلکه بیشتر از آن، درخت هایی را در جای دیگر بکاریم تا از شدت غیر مفید بودن آن کار کم بشود وگرنه آن کار مطمئنا کار مفید محسوب نمیشود و اثرات زیانباری خواهد داشت.

فکر می کنم تعریف جامع و مانعی از کار مفید به دست دادم. حالا این شما و این کارهایی که انجام می دهید. از این به بعد می توانیم کارهای خود را محک بزنیم. مطمئن باشیم هر کاری که مفید باشد برای ما اثرات مثبت دارد و هر کاری که مفید نباشد برایمان اثرات منفی بجا می گذارد و در این صورت جای هیچگونه گله و شکایتی نیست.